Tuesday, March 13, 2018

Spor yapmanın beyni değiştiren faydaları

  No comments
Ted.com daki videonun bir kısmının altyazısıdır.
Ruh hâliniz ve odaklanma beceriniz de dâhil olmak üzere beyniniz için anında olumlu bir etkisi olacak bir şeyler yapabileceğinizi söylesem ne düşünürdünüz? Ayrıca bu yapacağınız şeyin uzun süre etkisi olacağını ve beyninizi depresyon, Alzhemir ve bunama gibi hastalıklardan koruyacağını söylesem? Yapar mıydınız? Evet!
Birkaç yıl önce bilimde alışılmadık bir şey yaptım. Nörobilim profesörü olarakaraştırma programımı tamamen değiştirmeye karar verdim çünkü pek çok hayatı değiştirecek potansiyele sahipharika bir şeyle karşılaşmıştım ve bunu araştırmak zorundaydım. Spor yapmanın beyni değiştiren etkilerini keşfetmiş ve tecrübe etmiştim. Üstelik bunu tamamen farkında olmadan yaptım. Yaptığım hafıza çalışmasının en üst kademesindeydim,veriler adeta akıyordu, tüm bu hafıza çalışması sayesinde alanımda tanınır hâle geliyordum. Harika gitmesi gerekiyordu. Bilimsel olarak gidiyordu da. Sonra başımı laboratuvarımdan dışarı uzatınca bir şey fark ettim. Hiç sosyal hayatım yoktu. Karanlık bir odada tek başıma o beyin hücrelerini dinleyerekçok vakit harcamıştım. (Kahkahalar)Vücudumu hareket bile ettirmiyordum. 11 kilo almıştım. Bunun farkına varmak da yıllar sürdü, acınası durumdaydım. Ancak böyle olmamalıydım. Hiç sosyal hayatım olmadığı için tek başıma rafting gezisine gittim. Sonra geri geldim ve--...
Bir: Beyninize anında etki ediyor. Tek bir spor antrenmanı dopamin, seratonin ve noradrenaline gibi nörotransmiterlerin düzeyini anında yükseltiyor. Bu da antrenman sonrası moralinizi arttırıyor,ben de aynen böyle hissediyordum.Çalışmalarım tek bir antrenmanın dikkati toplarlama ve odaklanma yeteneğini ilerlettiğini ve bu odaklanmanın en az 2 saat süreceğini gösterdi. Son olarak da çalışmalara göre, tek bir antrenman reaksiyon sürenizi arttırıyor, bu da demek oluyor ki tezgahtan düşen o Starbucks bardağını çok daha hızlı yakalıyorsunuz,ki bu da çok, çok önemli bir şey.
İki: Nörobilim çalışmalarında uzun süreli sporun etkilerini inceleyen en yaygın bulgu prefrontal korteksinize bağlı olan ilerlemiş dikkat fonksiyonu. Daha iyi odak ve dikkat sahibi olmakla birliktehipokampüsün hacmini de arttırmış oluyorsunuz. Son olarak, sporla sadece ruh hâlinde anında etkili sonuçlar değil,uzun süreli sonuçlar da alıyorsunuz. Yani iyi ruh hâli nörotransmiterlerinizi uzun süreli arttırmış da oluyorsunuz.
Yine de sporun yapacağı en etkili şeybeyninizi koruyucu şekilde etkilemesi.Beyni bir kas olarak düşünebilirsiniz. Ne kadar spor yaparsanız hipokampüs ve prefrontal korteksiniz o kadar büyük ve güçlü olacaktır. Bu neden mi önemli?Çünkü prefrontal korteks ve hipokampüsnörodejeneratif hastalıklara ve yaşla ilişkili bilişsel zayıflamaya karşı en savunmasız iki bölge. Hayatınız boyunca spor yaparak bunamayı veya Alzheimer'ı tedavi etmeyeceksiniz ama çok güçlü ve çok büyük bir hipokampüs ve prefrontal korteks yaratmış olacaksınız, böylece bu hastalıkların etki göstermesi çok daha fazla zaman alacak. Yani sporu beyniniz için harika bir emeklilik fonu yatırımı olarak düşünebilirsiniz. Hatta daha da iyi çünkü ücretsiz.

Monday, March 12, 2018

Vücut dilin benliğini şekillendiriyor.

  No comments
Ted.com dan videonun alıntılanan bir yazısıdır.
Konuşmama, sizlere ücretsiz olarak, hayata dair bir püf noktası vererek başlamak istiyorum. Bunun için sizden istenen tek şey ise duruşunuzu iki dakikalığına değiştirmeniz. Fakat püf noktasını vermeden önce, sizden şu an, vücudunuzu ve vücudunuzla ne yaptığınızı birazcık incelemenizi rica ediyorum. Şimdi, kaçınız büzülerek oturuyorsunuz? Belki oturduğunuz yerde kamburunuzu çıkartmışsınız, belki bacak bacak üstüne atıyorsunuz, belki de bacaklarınızı uzatıp ayaklarınızı birleştiriyorsunuz. Bazen kollarımızı şu şekilde tutarız. Bazen de yayılırız. Seni görüyorum.(Kahkahalar) Şimdi sizden, neler yaptığınıza dikkat etmenizi istiyorum. Birkaç dakika içinde buna geri döneceğiz ve umuyorum ki, eğer bunu ayarlamayı öğrenebilirseniz, yaşamınızın gidişatını önemli bir şekilde değiştirecektir.
Vücut dili, ilgimizi çok fazla çekmekte ve özellikle diğer insanların vücut dilleri ilgimizi çekiyor. Bildiğiniz gibi, ilgilendiğimiz konular-- (Kahkahalar) --garip bir etkileşim veya bir gülüş veya küçümseyici bir bakış veya belki garip bir göz kırpması, belki de yalnızca bir tokalaşma.
Bu konuya bu şekilde bakmanın doğruluğunu inandırıcı kılan birçok sebep bulunuyor. Sosyal bilimciler, vücut dilimizin veya başkalarının vücut dillerininkişinin yargı mekanizmasındaki etkilerini incelemek için çok zaman harcadılar.Vücut dili sayesinde geniş kapsamlı hükümler ve mantık çıkarmaları yapıyoruz. Ve bu hükümler, kimi işe alacağımız veya terfi ettireceğimiz veya kime çıkma teklif edeceğimiz gibi anlamlı ve hayati durumların sonuçlarını önceden haber vermektedir. Örnek olarak, Tufts Üniversitesinde bir araştırmacı olan Nalini Ambady, insanların hasta doktor etkileşimine ait 30 saniyelik sessiz videolarını izlediklerinde o kişilerin doktorun kibarlığı konusundakiyargılarının, o doktorun ileride dava edilip edilmeyeceğini önceden haber verdiğini gösteriyor. Yani bu durum, doktorun yeterli olup olmadığı ile ilgili değil de bu kişinin bizim hoşumuza gitmesi ve nasıl etkileştikleri ile ilgilidir. Daha çarpıcı bir örnek olarak, Princeton'dan Alex Todov,Politik adayların yüz ifadelerinden, 1 saniye içinde alınan kararlarin, Birleşik Devletler Senatosu ve hükümetle ilgiliseçim yarışı sonuclarının yüzde 70'ini tahmin ettiğini gösteriyor ve şimdi de dijital dünyaya gidelim; çevrimiçi yapılan pazarlıklar esnasında, iyi bir şekilde kullanılan duygu sembolleri o pazarlıktan, daha kazançlı çıkmanızı sağlayabiliyor. İyi bir şekilde kullanmamak, kötü fikir, değil mi? Demek ki, sözsüz dil dediğimizde, başkalarını nasıl yargıladığımızdan,başkalarının bizi nasıl yargıladıklarından ve bu yargılamaların sonuçlarından bahsediyoruz. Sessiz dilimizden etkilenen, başka bir katılımcının olduğunu unutmaya eğilimliyizdir. Bu kişi kendimizdir.

Wednesday, March 7, 2018

Kirli suyu temizleyen pipet

  No comments


Bbc Türkçe'nin haberine göre
Kirli suyu özel geliştirilmiş bir pipet yoluyla güvenli içilebilir su haline getirmek mümkün.
Dünya Sağlık Örgütü'ne göre, yeryüzünde 2,1 milyar insan içilebilir temiz su kaynağından yoksun. Bu nedenle kirli su kaynaklı ölüm sayısı savaş ve şiddet kaynaklı ölümlerden çok daha fazla.
2025'te dünya nüfusunun yarısı, temiz ve güvenli içilebilir su talebinin tümüyle karşılanamadığı bölgelerde yaşıyor olacak.
Bu nedenle atık suların arıtılıp yeniden kullanıma sokulması önemli. Bunun çeşitli yolları var. LifeStraw adı verilen pipet tarzı alet de bunlardan biri. Tüp şeklindeki aletin içi uzun ve geçirgen liflerle kaplı.
Suyu çektiğinizde iki mikrondan küçük, yani saç telinin yüzde biri kalınlığındaki tüm maddeler bu liflere takılıyor. Bu, parazitlerin yüzde 99,9'u, kolera, dizanteri, tifo gibi hastalıklara yol açan bakterilerin ise yüzde 99,9999'u anlamına geliyor. Pipetin bir ucundan giren çamurlu su, diğer ucundan pınar suyu berraklığında çıkıyor.

Parazite karşı önlem

Pipetin ilk çıkışı 1996'lara dayanıyor. Danimarkalı girişimci Mikkel Frandsen, Afrika'da yaşam kalitesini yükseltmek için dedesinin başlattığı çalışmaları ileri boyuta taşıdı. İlk pipetler gine kurdu adlı parazite karşı geliştirilmişti. Aylar boyunca vücudun içinde gelişen larvalar bir süre sonra deriyi delerek dışarı çıkmaya çalışıyor, büyük acılara, hatta bazı uzuvların ampute edilmesine varan ve ağır enfeksiyonlara yol açabiliyor. Bu parazite karşı herhangi bir aşı veya ilaç tedavisi de bulunmuyor.
1986'da 3,5 milyon olan gine kurdu vaka sayısı pipet sayesinde geçen yıl sadece 25 oldu. Bu hastalığın, çocuk felcinin ardından yeryüzünden silinecek ikinci hastalık olabileceği belirtiliyor.
Pipet teknolojisinin daha da geliştirilmesi sayesinde kirli sulardan tüm bakteri ve parazitlerin temizlenmesi mümkün. Bir pipet 4000 litre suyu temizleme kapasitesine sahip olduğundan birkaç yıl kullanılabiliyor.
Haiti, Ekvador, Pakistan ve Tayland'daki felaketlerin ardından, temiz su tedarikinde benzer teknolojiler kullanıldı.

Kaynak:

Comments